61 năm thành lập Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam:  Nơi truyền lửa cho những tài năng nghệ thuật xiếc

VHO- Ngày 20.11.2022, Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam tổ chức Lễ kỷ niệm 61 năm ngày truyền thống. Trải qua hơn nửa thế kỷ đóng góp cho sự nghiệp phát triển văn hóa, nghệ thuật của nước nhà, các thế hệ giáo viên, học sinh Nhà trường đã vượt qua không ít khó khăn, thử thách, tạo nên nhiều thành tích, dấu ấn quan trọng bằng những bước đi sáng tạo, năng động; khẳng định vị thế là cơ sở đào tạo diễn viên xiếc chuyên nghiệp duy nhất của Việt Nam cũng như khu vực Đông Nam Á.

 Cứ vào ngày 20.11 hằng năm là các thế hệ giáo viên, học sinh lại cùng nhau tụ hội dưới mái trường thân yêu

Trong lịch sử 61 năm hình thành và phát triển, được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, đặc biệt là sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Bộ VHTTDL, Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam luôn xứng đáng là “cánh chim đầu đàn” trên nhiều lĩnh vực. Đến nay, Trường đã đào tạo được hơn 40 khóa diễn viên xiếc và tạp kỹ, đóng góp rất lớn cho sự ổn định và phát triển của ngành nghệ thuật xiếc nước nhà. Với nhiệm vụ quốc tế, Trường đã đào tạo được nhiều khóa chính quy dài hạn, các khóa tập huấn ngắn hạn, nâng cao trình độ kỹ năng, kỹ xảo, nghiệp vụ giảng dạy xiếc cho hai nước CHDCND Lào và Vương quốc Campuchia. Nhiều cán bộ, giáo viên và học sinh của Trường đã được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú và giữ những vị trí quản lý chủ chốt trong ngành. Trường đã góp phần sáng lập nhiều đoàn xiếc trong và ngoài nước như: Đoàn Xiếc Nhân dân Long An, Đoàn Xiếc Gia Lai - Kontum, Nhóm Xiếc tỉnh đoàn Tây Ninh, Đoàn Xiếc Quốc gia Lào và Đoàn Xiếc Quốc gia Campuchia...

Đến nay, Trường xác định mục tiêu và từng bước hoàn thiện các điều kiện đáp ứng yêu cầu thành lập Trường Cao đẳng Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam; phấn đấu xây dựng Trường trở thành trung tâm sáng tác, khôi phục và dàn dựng các thể loại xiếc truyền thống, hiện đại, là sở đào tạo diễn viên xiếc và tạp kỹ chuyên nghiệp quy mô lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á. Từ năm 2016-2021, Trường đã triển khai thực hiện tốt công tác tuyển sinh các khóa đào tạo hệ chính quy theo từng năm học đúng chỉ tiêu được giao. Tiếp nhận, đào tạo diễn viên xiếc chuyên nghiệp cho nước CHDCND Lào theo Hiệp định hợp tác đào tạo Liên Chính phủ giữa hai quốc gia.

Ngoài tổ chức đào tạo các ngành nghệ thuật đặc thù là biểu diễn xiếc và tạp kỹ, Trường còn đào tạo văn hóa phổ thông hệ Giáo dục thường xuyên ở 2 bậc học THCS và THPT. Trong 5 năm qua, chất lượng đào tạo chung của Trường không ngừng được nâng cao, thể hiện ở số lượng học sinh xếp loại khá, giỏi năm sau nhiều hơn năm trước. Năm 2016, tỷ lệ học sinh xếp loại khá, giỏi toàn trường đạt 53,5%; đến năm 2020 đã đạt 61,0%; năm 2018 đạt tới 63,9% và đặc biệt trong 3 năm liên tục gần đây, tỷ lệ học sinh thi đỗ kỳ thi THPT quốc gia đều đạt 100%... Điều đó khẳng định, trường là một trong những cơ sở dẫn đầu của Sở GD&ĐT Hà Nội.

Chất lượng đào tạo chuyên môn của Trường cũng ngày càng được nâng cao, khẳng định qua những giải thưởng đạt được tại các cuộc thi, liên hoan Xiếc trong và ngoài nước. Chỉ tính từ năm 2016-2020, Trường đã giành tới 22 giải thưởng, đây thực sự là thành tích đáng tự hào đối với một cơ sở đào tạo; có thể kể đến: 2 giải vàng, 2 giải bạc, 1 giải “Đạo diễn xuất sắc nhất” tại Liên hoan Xiếc Quốc tế lần thứ V-2016; 1 giải vàng, 1 giải “Mái bạt vàng” tại Liên hoan Xiếc Quốc tế Cuba 2017; 1 giải vàng, 1 giải bạc, 1 giải “Tác giả xuất sắc”, 1 giải “Đạo diễn xuất sắc” tại Cuộc thi Tài năng diễn viên Xiếc toàn quốc 2018; 1 giải bạc, 1 giải “Huấn luyện xuất sắc nhất” tại Liên hoan Xiếc Quốc tế 2019; 2 giải nhất tại Cuộc thi Tài năng diễn viên Xiếc toàn quốc năm 2021...

Ở khối đào tạo, năm 2020 Trường giành 15 giải thưởng gồm 3 giải tại Hội giảng giáo dục Nghề nghiệp TP Hà Nội (1 giải nhì, 1 giải ba, 1 giải khuyến khích); 6 giải tại Hội thi Tài năng HSSV các trường văn hóa nghệ thuật thuộc Bộ (1 giải vàng, 2 giải bạc; 1 giải đồng; 1 giải khuyến khích và 1 giải Chương trình dự thi xuất sắc nhất). Tại Hội giảng Nhà giáo Giáo dục nghề nghiệp toàn quốc năm 2021, cô giáo Nguyễn Thị Huyền My đã xuất sắc giành giải nhì (điểm thi trong khung điểm giải nhất)...

 Tiết mục “Hồn Lạc Việt” được trao giải nhất Cuộc thi Tài năng diễn viên Xiếc toàn quốc năm 2021

Trong Đề án Chiến lược phát triển Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam giai đoạn 2014-2020, tầm nhìn 2030 trình Bộ VHTTDL, Nhà trường đã khẳng định đây là một yêu cầu rất cấp thiết để giải quyết khó khăn, bất cập trong công tác đào tạo. Hiện ngành xiếc đang tồn tại những bất cập dai dẳng, đó là trình độ cao nhưng bằng cấp thấp dẫn tới thiệt thòi cho nghệ sĩ xiếc khi xếp lương công tác (lương diễn viên hạng IV); thời gian đào tạo dài nhưng tuổi nghề ngắn; nhu cầu muốn nâng cao trình độ nhưng không có cơ sở đào tạo xiếc bậc cao đẳng; bất cập giữa nhu cầu sử dụng nguồn nhân lực sáng tác, huấn luyện đạo diễn tác phẩm nghệ thuật…

Yêu cầu đầu vào khắt khe, những người làm công tác tuyển nguồn cũng như thí sinh đăng ký dự tuyển đều phải chấp hành nghiêm ngặt từ tiêu chuẩn về năng khiếu, diện mạo, tỷ lệ cân đối của cơ thể, không có dị tật, bệnh lý… Nhưng đó mới chỉ là giai đoạn đầu, sau khi trúng tuyển nhập học, vì nhiều nguyên nhân mà số lượng học sinh cũng sẽ “rơi rụng” dần; quá trình tập luyện, phát triển một số em không đáp ứng được nên tiếp tục bị đào thải. Lên hệ cao đẳng sẽ giúp cho đầu vào tuyển sinh xiếc đa dạng, dồi dào hơn, đồng nghĩa với việc có nhiều hơn sự lựa chọn tài năng để nâng tầm cho ngành xiếc Việt. Mặt khác, trong chức năng nhiệm vụ đào tạo của trường, lãnh đạo Bộ VHTTDL cũng đã rất quan tâm cho trường mở thêm các chuyên ngành đào tạo biểu diễn nghệ thuật khác, nếu nâng cấp lên hệ cao đẳng, trường sẽ đào tạo đa hệ, đa chuyên ngành phù hợp với nhu cầu của xã hội và thu hút nhiều thí sinh đến dự tuyển hơn.

Hiện nay, lực lượng giáo viên giảng dạy của Trường đều đã đạt tiêu chuẩn giảng viên hệ cao đẳng. Trường cũng được Bộ đầu tư kiện toàn cơ sở vật chất hiện đại phục vụ công tác đào tạo cũng như biểu diễn. Khu huấn luyện kỹ năng thực hành cao 9 tầng, tổng diện tích sàn xây dựng gần 6.000m² với 4 sàn tập lớn, hệ thống trang thiết bị hiện đại. Liền với khu huấn luyện mới là sân khấu tròn, không chỉ đáp ứng cho học sinh năm cuối tập luyện tiết mục tốt nghiệp mà còn đáp ứng cho yêu cầu biểu diễn xiếc một cách chuyên nghiệp. Hiện Trường đã được cấp hai mã ngành là Chuyên ngành nghệ thuật biểu diễn xiếc và Chuyên ngành tạp kỹ.

Công tác giảng dạy của Trường có những điểm đặc biệt so với các trường trong Bộ VHTTDL và hệ thống giáo dục quốc dân. Học sinh ở mỗi khóa tuyển sinh có độ tuổi rất khác nhau, có những em chỉ mới 11 tuổi và cả những em đã ở độ tuổi tốt nghiệp THPT. Với những học sinh nhỏ tuổi, nhà trường phải cắt cử giáo viên thay nhau quản lý 24/24 giờ để rèn cho các em cách ăn ở, sinh hoạt nề nếp, đáp ứng yêu cầu học tập. Vì vậy các thầy cô giáo còn đóng thêm vai trò là người cha, người mẹ thứ hai của các em.

Khi dịch bệnh Covid-19 bùng phát, toàn TP Hà Nội phải dừng học trực tiếp chuyển sang học trực tuyến, việc dạy online có nhiều khó khăn, hạn chế đối với nghệ thuật xiếc. Ngay sau khi mở cửa trường trở lại, các thầy cô đã tích cực đăng ký dạy thêm mà không cần thù lao, nhiệt huyết đó đã kích thích học sinh vào guồng và nỗ lực học tập.

Với những thành tích đã đạt được, Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam đã vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì. 61 năm đã trôi qua cùng bao thăng trầm của lịch sử, những khó khăn nhọc nhằn, mồ hôi, nước mắt của các thế hệ cán bộ, giáo viên, học sinh đã đổ xuống để bảng vàng thành tích của Trường liên tục được viết thêm những trang sử mới. Ngoài phần thưởng cao quý mà Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Bộ VHTTDL, các cơ quan chức năng đã trao tặng, thì hình ảnh của trường cũng được ghi nhận trong lòng giới chuyên môn và người hâm mộ. Chắc chắn với những nỗ lực đổi thay đầy năng động, sáng tạo, với uy tín và chất lượng đào tạo cho ngành xiếc VN, Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì thương hiệu là cái nôi đào tạo hàng đầu cho những tài năng nghệ thuật xiếc của nước nhà. 

 Hiệu trưởng, ThS NGÔ LÊ THẮNG